Klokken luiden met kerst

Geplaatst op december 15, 2016

Home Kerkelijk erfgoed Klokken luiden met kerst

Exemple

Klokken luiden met kerst

Met kerst luiden de klokken want het geboortefeest van Christus wordt gevierd. Het is feest en dan hoort de klok te luiden. Op de facebookpagina van IkbininBerltsumer stond kortgeleden een foto van de Koepelkerk en met een geluidsopname van de klok. De reacties op het geluid kwamen uit de hele wereld! Wat mooi en het bracht veel herinneringen boven. De luidklok wordt geluid op oude tijden drie keer daags; om kwart over elf, kwart voor drie en om zes uur en op zaterdag om half zeven. En uiteraard een kwartier voor een kerkdienst. Bij begrafenissen wordt de klok 2 maal geluid, bij aankomst op het kerkhof en na de begrafenis van de overledene. Maar ook bij de start van het dorpsfeest wordt de klok geluid. De klok bepaalt (zeker vroeger) het dagritme en is waarschijnlijk gebaseerd op de roomse missen, die in de middeleeuwen dagelijks gehouden werden. Als je op vakantie bent in het buitenland kan je daar rondom de klokken horen. Dat de klok onmisbaar is, als je gelovig bent of niet, wordt door bijna iedereen zo ervaren.

MAAR! 

De luidklok uit 1593 heeft ernstige slijtage. Een deskundige klokkenman heeft de kerkrentmeesters een rapport gegeven over de toestand van de luidklok en die is zorgwekkend. De klepel heeft grote slijtagegaten geslagen in de klok. Als er niets aan gedaan wordt, zal de klok gaan scheuren en nog meer beschadigd raken. De klepelophanging moet ook worden hersteld. De klokkenstoel waar de klok in hangt, is bij de laatste restauratie in 2000 helemaal gerestaureerd dus daar hoeft niets aan te gebeuren. De kerkelijke gemeente heeft dan ook besloten, dat de luidklok gerestaureerd moet worden. Volgend jaar zullen wij acties gaan houden om het benodigde geld bijeen te brengen. Naast het restaureren moet de klok uiteraard naar beneden getakeld worden en later weer omhoog en dat is een kostbaar spektakel. Een eerste raming komt uit op
€ 25.000 maar er wordt nog een goede begroting gemaakt. We hebben alvast een bankrekening opengesteld voor de restauratie, dat is NL 47 INGB 0000 8012 67. Want we kunnen als Berltsumers de klok niet missen!

Een korte historie

De luidklok komt uit de vorige kruiskerk, die in 1777 afgebroken is. Die kerk had twee klokken en de kleine, de vrouwenklok, is weer opgehangen in de nieuwe Koepelkerk. De klok is in 1593 gegoten door Willem Wegewart. Hij was klokken- en geschutgieter te Deventer. In de tekstband van de luidklok staat:

MENSCHE ALS GI HOERT DES KLOCKX GESLACH DENCKT OP STERVENSDACH WILHELM WEGEWART GOET MI INT IAER 1593.

De toenmalige kerkvoogden hadden wel gevoel voor humor anders bedenk je niet zo’n opschrift. De klok is op 30 maart 1943 door de Duitse bezetter naar beneden gehaald om omgesmolten te worden voor de oorlogsindustrie. De klok heeft daarvoor nog twee uur geluid en dat is opgenomen op grammofoonplaten. Gelukkig is de klok met vele anderen teruggevonden.

De grote klok, de mannenklok, dateert uit 1663 en is gegoten door de Leeuwarder Jurjen Balthasar. Deze klok was te groot voor de Koepelkerk en na de bouw van de kerk stond de klok nog 20 jaar op het kerkhof. Toen Napoleon een derde deel van het bezit van de Hervormde Kerk opeiste voor zijn oorlogvoering, is vanwege geldgebrek de klok in 1798 voor 1200 gulden verkocht naar Mannheim in Duitsland. En de klok hangt daar nog steeds in de Konkordienkirche. Als je googelt op internet, kan je zelfs de klok nog horen luiden. Hij heet de Wallonenglocke en met nog 4 kleinere klokken vormt dit een bijzonder klokkenspel. In de 2e WO waren vier van de vijf klokken opgeëist om omgesmolten te worden maar dat is gelukkig niet gebeurd.

Durk Osinga

 

Gerelateerd

Kanselbijbel in de Kruiskerk

Op de meeste preekstoelen van de Protestantse kerken in Nederland ligt een opengeslagen kanselbijbel. Een mooi symbool waaruit bli...

Lees meer →

Kindersterfte door pokkenepidemie

In de Koepelkerk liggen twee grafsteentjes van kinderen van dominee Petrus Nota, die predikant was in Berltsum van 1775 tot 1808. ...

Lees meer →

Latijn en scholen

Latijn en scholen In het vorige artikel over ons kerkelijk erfgoed traden we de wereld binnen van het Latijn. Latijn was vroeger w...

Lees meer →