Vorig jaar attendeerde Watse Posthumus me op het feit, dat in 1951 de Gereformeerde Kerk in Berlikum een nieuw avondmaalstel geschonken had kregen en dat dit in een bijzondere dienst was ingewijd. Meester Visser schreef in zijn boekje over 100 jaar Gereformeerde Kerk in Berlikum, dat in 1887 een avondmaalstel was geschonken. Er was dus een vorig avondmaalstel. Watse had een artikel gevonden waarin een avondmaalstel genoemd werd met daarin gegraveerd de tekst die boven aan dit artikel staat. Eind vorig jaar vond ik via internet de naam Langeslag en de plaats Laag Zuthem bij Heino ten oosten van Zwolle. In deze plaats is in 1951 een Gereformeerde Kerk gesticht. Deze kerk is in 2015 gefuseerd met de Hervormde Gemeente in Heino en heet nu de Protestantse Gemeente te Heino. Via de scriba ben ik in contact gekomen met Jan en Gerdien van Wifferen in Heino. Op zondagmiddag 8 januari jl. werd ik hartelijk door hen ontvangen en heb veel gehoord en gezien over de kerken in Laag Zuthem, waar Jan van Wifferen zijn hele leven naar de kerk is gegaan. Omdat de naam Langeslag daarmee sterk verbonden is, even kort daarover. In 1865 is de Gereformeerde Kerk opgericht en de kerk werd gebouwd op een perceel met de naam Langeslag en de kerk kreeg die naam. In 1944 werd deze kerk Vrijgemaakt maar een 20-tal leden kon zich daar niet in vinden en stapte uit deze kerk en richtte (weer) een Gereformeerde Kerk (synodaal) op. Deze groep bedong de naam Langeslag mee te krijgen en stichtte in 1951 een eigen kerkgebouw met deze naam.
Hoe kwam het avondstelstel in Laag Zuthem terecht? In een Gereformeerd weekblad stond dat de kerk in Berlikum een nieuw avondmaalstel in gebruik had genomen. Een oplettend lid van de kerk in Laag Zuthem dacht toen: ‘Dan moet er ook een vorig stel geweest zijn.’ Hij heeft ervoor gezorgd, dat het stel weer een functie kreeg en in de nieuw gestichte kerk. Hij kreeg het niet direct mee. Kennelijk is toen de tekst in de schalen gegraveerd. Op de andere stukken staat BERLIKUM-LANGESLAG. Het avondmaalstel had daar tot de fusie in 2015 een vaste plaats en opstelling op de avondmaalstafel. Het werd gebruikt bij lopend avondmaal in de kerk. Het ligt nu in de kluis; één van de wijnkannen staat in de Protestantse Kerk en wordt gebruikt bij het vullen van het doopvont. Voor het deel van de leden van de huidige gemeente, die vroeger verbonden waren met Gereformeerde Kerk, heeft het een emotionele waarde.
Jan en Gerdien van Wifferen lieten me het avondmaalstel zien en Jan heeft het weer even op de tafel geplaatst in het kerkgebouw. De foto’s zijn daar ook gemaakt. Het is nog precies zoals het in 1887 geschonken is aan de kerk in Berlikum. De kerk en zalen worden momenteel gebruikt door de jeugd. De kerkdiensten zijn geconcentreerd in de kerk in Heino.
De kerkenraad in Berlikum ging in 1887 op onderzoek uit naar de kosten van een avondmaalstel en op 7 september waren de kosten bekend, totaal 18,40 gulden. Het stel bestaat uit 2 schenkkannen, 2 bekers, 1 grote broodschaal en 2 kleinere schalen. Het is gemaakt van tin door de Heren Meijes & Hoveler te Amsterdam. Broeder Sijtse Koopmans verklaarde dit uit eigen geld te betalen. Broeder Engele Kool zegde een Statenbijbel toe, deze moest nog worden ingebonden. Juffrouw B. Spiekman, hoofdonderwijzeres van de bewaarschool schonk een groot tafelkleed met toebehoren voor de tafel.
Wie in 1951 de schenking van het nieuwe avondmaalstel gedaan heeft, is niet bekend. De sterk gegroeide gemeente zal daar een reden voor geweest zijn. Misschien weet nog iemand dat? In het notulenboek staat daarover niets vermeld.
Durk Osinga met dank aan Watse Posthumus.
