Een tijdje geleden had ik de beurt om de mensen welkom te heten in de Koepelkerk. Mijn oog viel op de oude stembus, die daar wat verloren in een hoekje staat. Afgedankt lijkt het wel. Hoewel, er zaten enkele giften in dus had hij toch nog dienst.
Het stemmen bij kerkelijke zaken had vroeger heel wat voeten in de aarde. Je moest gerechtigd zijn om te stemmen: je moest lidmaat zijn en vrouwen mochten ook in kerkelijke zaken heel lang geen stem uitbrengen. Tot in het midden van de 19e eeuw mochten alleen de zogenaamde floreenplichtige lidmaten stemmen. Dat waren mannen die floreenbelasting (grondbelasting) betaalden. Dat hield in dat zij land bezaten. Het was precies bekend hoeveel mensen konden stemmen en hoeveel stemmen ze bezaten en er werd volgens mij op naam gestemd. Grootgrondbezitters hadden dus een grote stem in het kapittel.
Uiteraard werd in de kerk gestemd. Dat de mannen niet altijd eenstemmig waren bleek in 1871 toen gestemd werd voor een nieuw te beroepen predikant. Het werd een hele rel tussen vrijzinnigen en orthodoxen in de kerk.
De stembus op de foto dateert waarschijnlijk uit de 2e helft van de 19e eeuw. De stembus heeft heel wat veranderingen meegemaakt in 150 jaar. Nog niet zo lang geleden kon er uit een tweetal gestemd worden voor kerkenraadsleden. En gelukkig kan er al heel lang op vrouwen worden gestemd in de kerkenraad. Momenteel wordt er zelfs niet meer gestemd maar worden mensen gevraagd of zij mee willen doen in het kerkenwerk en zo mogelijk als kerkenraadslid. En dat lukt nog steeds en de plaatselijke regeling is daarop aangepast. Met wijkbezoekers en wijkcontactpersonen is een meer bij deze tijd passende structuur ontstaan in het pastoraal werk. De diakenen hebben veel vrijwilligers waar ze een beroep op kunnen doen. De kerkrentmeesters hebben diverse commissies om hun bij te staan. Het belangrijkste is, dat het kerkenwerk doorgaat en dat is geen verschil met vroeger.
En de stembus? Die doet als zodanig geen dienst meer. Een andere stembus wordt gebruikt voor oude postzegels en heeft dus weer een functie. Belangrijk is dat de gemeente een meerstemmig gezang laat horen zonder dissonanten. Misschien is de functie nu, dat de oude stembus ons daaraan blijft herinneren bij het binnenkomen en verlaten van de Koepelkerk.
Durk Osinga
