De tsjerketoer, een mooi artikel in het Friesch Dagblad over de Koepelkerk in Berltsum
Het Friesch Dagblad plaatste in de krant van 13 juli jl. een mooi artikel over onze Koepelkerk in het katern Geloven. Onze vrijwilliger Cor van Dijk gaf de verslaggever Arjen Bakker een rondleiding in en rondom de Koepelkerk en wij willen dit graag ook met onze internet lezers delen:
De tsjerketoer -Arjen Bakker
Je kunt in Berltsum vanaf de Koepelkerk zelfs de Brandaris op Terschelling zien.
Als Cor van Dijk voor het een of ander in het torentje van de Koepelkerk in Berltsum moet zijn, ,,en it is wat fatsoenlik waar”, dan blijft hij al gauw een kwartiertje hangen. Even genieten van het uitzicht.
Het is mooi dat de nationale feestdagen als Koningsdag, Bevrijdingsdag en de verjaardag van koningin Máxima in het voorjaar vallen, want dan heb je als vlaguitsteker van de Protestantse Gemeente te Berltsum de beste kans op vrij uitzicht vanaf ‘de lantearne’ op de Koepeltsjerke. Als Cor van Dijk – eigenlijk al gepensioneerd als kerkhofbeheerder maar voor hand- en spandiensten nog van harte beschikbaar – de vlaggenmast vanaf het zoldertje in het torentje door het speciaal daartoe aangebrachte gat heeft geschoven en de vlag heeft afgerold, neemt hij lekker even de tijd om rond te kijken. ,,Mei helder waar kinst yn it noarden de Brandaris op Skylge stean sjen.” Als je met de klok meedraait richting het oosten zie je in ieder geval Sint Annaparochie wel liggen, verderop Stiens ,,en eartiids ek Ljouwert, mar der steane no in hiel soad beammen tusken.”
Veertig meter
Nog wat verder met de klok mee zie je eerst Menaam en daarachter Dronryp, en aan de westkant zijn de watertoren en kerk van Franeker te onderscheiden en met een beetje mazzel ook Harlingen. ,,Soest it fuort net sizze, mar stiest dochs wol fjirtich meter heech, dat kinst in moai eintsje om dy hinne sjen.”
Voor de foto hiernaast richtte Marchje Andringa de lens iets naar beneden, in oostelijke richting. In het verlengde van het kerkpad ligt de Buorren, de vroegere hoofdstraat van Berltsum, uiterst levendig met misschien wel zeven bakkerijen, drie of vier kruidenierswinkels, drie slagers… ,,Krekt as yn safolle doarpen is dêr neat mear fan oer…” Nou ja, drie panden vanaf de hoek, met die gele boeidelen en die zonnepanelen op het dak, daar zit nog een bakkerij. En verderop heb je nog slager Smit en een kapsalon, maar feitelijk is de Buorren nu vooral een woonstraat. Het grote gebouw rechts vooraan is de voormalige pastorie, die nu door de kerk verhuurd wordt aan een gezin. ,,Wy binne no fakant, mar soene wy in nije dûmny krije, dan kin dy in de grifformearde pastory, dat is in folle moderner hûs.” Het roodstenen gebouw op de hoek van het kerkhof heet ’t Centrum, het vergadergebouw van de kerk, met ook de aula van uitvaartvereniging De Laatste Eer. ,,Hjir wurde ek wol begraffenissen hâlden foar minsken dy’t dat net yn tsjerke wolle.”
Kruiskerk wordt MFC
Van Dijk wijst nog even op de toren rechtsachter in beeld, dat is de Kruiskerk, nu nog net als de Koepelkerk van de Protestantse Gemeente Berltsum, maar als alles goed gaat vanaf midden 2022 een MFC voor het hele dorp, It Stedhûs (want Berltsum is immers de twaalfde stad van Fryslân). ,,Yn september as oktober sil de ferbouwing los. De tsjerke wurdt dêr ien fan de hierders, neist withoefolle oare organisaasjes. De Koepeltsjerke wurdt dan it ‘spiritueel sintrum’ foar de normale sneinske tsjinsten, mar as der ris wat gruts en bysûnders is kinne wy nei it MFC.” Meer info over Berltsum: www.pgberltsum.nl, www.berlikum.com Dit is 1 deel van de serie De tsjerketoer waarin het beeld en verhaal vanaf de Friese kerktoren wordt geschreven. Afbeelding 2: Het zicht van boven, vanaf de Koepeltsjerke in Berltsum, richting de Buorren.
Een monumentale kerk uit 1777
De Koepelkerk op Tsjerkestrjitte 2 is een van de twee gebouwen van de Protestantse Gemeente Berltsum, die ongeveer 750 leden kent. De gemeente is vacant, maar krijgt pastorale ondersteuning van ds. Arend Bouwman uit Leeuwarden. Carlijn Niesink is jeugdwerker. De kerk met een achtkantige koepel werd gebouwd tussen 1777 en 1779 op de fundamenten van een kruiskerk uit de veertiende eeuw. Op het dak staat een zogenoemde lantaarn met daarin een luidklok uit 1593, die ook in de oude kerk hing. De commissie Tsjerkepaad vroeg kinderen van cbs De Fûgelsang of zij werkstukken konden maken over corona, met als thema: ‘Wat heeft corona met mij gedaan?’ De werkstukken lopen uiteen van tekeningen, verhalen tot creaties op papier. Hiervan is een expositie gemaakt, die te zien is in de Koepelkerk. Bij goed weer is dan ook de lantaarn te bezoeken. Het rijksmonument is tijdens Tsjerkepaad op zaterdagmiddagen open van 13.30 tot 17.00 uur.
Bron: Friesch Dagblad – 13 juli 2021
Foto’s: Marchje Andringa