Verborgen zerk burgemeester Menaldumadeel

Geplaatst op december 17, 2020

Home Kerkelijk erfgoed Verborgen zerk burgemeester Menaldumadeel

Exemple

Verborgen zerk burgemeester Menaldumadeel

Wie wel eens kijkt naar Kunst en Kitsch kan zich misschien herinneren dat er een bijzonder glas getoond werd en dat gemaakt is in 1599 in Antwerpen. De waarde werd geschat op €85.000 en het stond zomaar in de kast bij een mevrouw, die geen idee had van de waarde. Het glas is nu te zien in het Fries Museum.

Op dit glas waren allemaal namen van mensen van Friese adel gegraveerd. Het blijkt om een zogenaamde hensbeker te gaan ter gelegenheid van de verloving van Tjerck van Heerma en Lucia van Walta. Dit glas werd gegraveerd met de namen van degenen die bij de verloving aanwezig waren. Zijn netwerk zouden wij tegenwoordig zeggen. Deze Tjerck van Heerma werd in 1613 grietman (voorloper van de burgemeester) van Menaldumadeel en stierf in 1655. Hij woonde zeer waarschijnlijk op Heermastate in Berltsum, dat lag ten oosten van de huidige Vermaningsstrjitte. Deze straat heette vroeger Grietmanssteeg. Hij werd begraven in de kruiskerk die op de plek stond van de huidige Koepelkerk. De zerk is aanwezig in de kerk maar is niet zichtbaar. De steen was nog onbeschadigd gevonden op de grafkelder onder het orgel. Bij de restauratie in 1970-1980 is deze daarom onder de planken van het doophek gelegd en helaas niet zichtbaar meer. Gelukkig is rond 1959 wel een foto gemaakt en deze is bij dit artikel gevoegd.

Ik heb een uitvergroting gemaakt van het wapen van Tjerck van Heerma. Het helmteken bovenop het wapen is een fiere staande eenhoorn en in zijn wapen komen ruiten, eikels en schelpen voor. En al die symbolen komen ook voor op het wapen van de gemeente Menaldumadeel. Hij heeft dus het wapen van Menaldumadeel ontleend aan zijn eigen wapen.

Op de steen staat ook een Latijnse tekst, die vertaald als volgt luidt: “Zie, hier lig ik, een mens uit aarde gemaakt; thans stof en aarde. Maar dit tot aarde vergane zal wederom een mens worden”. Een eenhoorn, laat staan een liggende, is heel ongewoon in de heraldiek (wapenkunde). Er is wel gespeculeerd op het woeste karakter  van Tsjerk en volgens de legende kan alleen een jonge maagd de woeste eenhoorn oftewel Tsjerk temmen. Dat is Luts van Walta dan kennelijk gelukt want het wapen van Menaldumadeel vertoont een liggende eenhoorn. En uit de Latijnse tekst blijkt wel dat hij een gelovig mens is (geworden): de tekst verwijst naar de opstanding van de mensen dankzij de geboorte van Jezus. En die geboorte vieren wij met Kerstmis.

Durk Osinga

Gerelateerd

Ontdekking geheim opschrift bij restauratie oud psalmbord

In de kelder onder de consistorie van de Koepelkerk zit de verwarmingsinstallatie van de kerk. Daar staat ook al jaren een oud psa...

Lees meer →

Dopen in de kerk

In oktober jl. mochten we weer getuige zijn van de doop van een kind in de kerk. Nog niet zo lang geleden was dit heel gewoon en k...

Lees meer →

De symboliek van de preekstoel

In publicaties over de Koepelkerk wordt altijd de zeer grote preekstoel met haar vier jaargetijden en het grote klankbord genoemd....

Lees meer →