Weet niet hoe vaak gezongen, altijd blij van geworden, nooit over de tekst nagedacht, en nu ineens valt me op dat Midden in de winternacht een wel heel bijzonder kerstlied is. Het zingt nauwelijks over de komst van het kind, en vooral over de komst van het paradijs. Om precies te zijn over ‘een paradijs voor één nacht’:

Ondanks winter, sneeuw en ijs
bloeien alle bomen
Want het aardse paradijs
is vannacht gekomen.

En:
Vrede was het overal
wilde dieren kwamen
bij de schapen in de stal
en zij speelden samen.

Waarom word ik altijd vrolijk van dit lied? Vanwege de haast huppelende melodie en de beeldende tekst. Het winterse leven van deze dagen wordt paradijselijk geschetst als een wintertafereel op een schilderij van Pieter Brueghel de Jonge.

Maar het lied roert ook diepere snaren aan: ‘Hoe overleef je een barre winternacht?’ Want winter is het. Bijna een jaar al bid ik iedere ochtend of God zijn wereld wil bewaren en behoeden in deze bange dagen. Onze vrede en veiligheid zijn zomaar ineens kwetsbaar geworden. En de kou van de inflatie bedreigt ons allen figuurlijk en een aantal van ons letterlijk deze wintermaanden. De pandemie, die ons vorig jaar met kerst nog thuis hield, mag naar de achtergrond verdreven zijn, in een hoekje van mijn ziel ben ik nog altijd waakzaam.

Deze winter, kerst 2022, zal het koudst zijn voor de ontheemde Oekraïners die nu in ons midden verblijven. Zorgen over land en volk, vrees vanwege dierbaren, huis en haard. Van ons allen leven zij het meest ‘midden in de winternacht’. Afgelopen week maakte ik een kerstviering mee van Oekraïners, met Oekraïners en voor Oekraïners. Een sobere viering die sporen bij mij achterliet. Mij onbekende kerstliederen die meteen vertrouwd klonken, het kerstverhaal in het Oekraïens waarin ik enkel ‘Jozef’ en ‘Maria’ kon verstaan. Op zich genoeg, want de rest ken ik bijna uit het hoofd.
En de jonge dominee Alexeij die frank en vrij, en vol overtuiging, het evangelie verkondigde. Wat hij zei verstond ik niet. Wat ik zag, kon ik wel verstaan: de aanwezige Oekraïense gelovigen werden bemoedigd en getroost door zijn woorden. Het was of midden in de winternacht een moment de hemel openging. Dat ‘paradijs voor even’ was genoeg om de winter die wacht, weer aan te kunnen.

Van harte wens ik u allen een gezegend kerstfeest toe en heil en zegen voor het jaar van onze Heer 2023. Moge, in welke winternacht ook, de hemel voor u opengaan.

Elke vogel zingt zijn lied, herders waarom zingt gij niet
laat de citers slaan, blaast de fluiten aan
laat de bel, laat de trom, laat de beltrom horen:
Christus is geboren!

Ds. Wim Beekman, classisdominee
De kerstviering van Oekraïners in de Laurenstsjerke van Donkerbroek is te bezien op https://www.youtube.com/watch?v=VHscnnAn4Mo&authuser=0