Het kerkelijk erfgoed van onze kerk bestaat niet alleen uit goederen in en rond beide kerkgebouwen maar ook daarbuiten. Daarom vindt u in dit zomernummer een artikel over de Bureweide of wel De Finne. Een bureweide is vanouds een gemeenschappelijk stuk weidegrond dat jaarlijks verpacht werd aan gardeniers, koemelkers en arbeiders, die daar een koe konden laten grazen. Een (koe)schar is een stuk land, waar een koe genoeg aan had om ongeveer een halfjaar lang te grazen. De Finne bestond oorspronkelijk uit 32 scharren dus er konden 32 koeien grazen. De Finne ligt aan het einde van de bewoonde Bildtdijk, linksaf It Swarte Reedsje en rechtsaf naar de Hemmemaweg. De ingang was vroeger aangegeven met palen en een hekwerk. Ik heb in 1978 deze foto genomen met het hekwerk waarvan nog 2 letters te zien zijn B.r. (bure) en het rechter hek was al verdwenen.
De Finne ligt dus in het oude grondgebied van Het Bildt en bestond eerst uit aangeslibt land dat later ingepolderd werd met de bedijking van Het Bildt. In 1536/37 was het de kerk die het land pachtte van de staat ten behoeve van de armen in ‘Berlecom’. In 1752 werd de kerk eigenaar maar feitelijk veranderde er niets want het beleid van verhuur van de scharren door de kerkvoogden bleef gelijk. Later zijn nog (onvrijwillig) 10 scharren verkocht aan een particulier. Van deze Bureweide werd tot 1948 een afzonderlijke administratie bijgehouden. Daarna werd het land gewoon verpacht evenals de andere landerijen van de kerk; de Finne is nog steeds eigendom van de kerk en wordt verpacht.
In Friesland was in veel dorpen een bureweide die vaak in eigendom is van de kerk en die deed op deze manier een stuk armenzorg. Overigens komt in de hele wereld een gemeenschappelijk stuk grond voor dat aan de ‘kleyne luyden’ werd verhuurd omdat die zelf geen grond in eigendom hadden. Deze gemeenschappelijkheden (Engels: commons) bestonden niet alleen uit landbouwgrond maar ook uit visgronden, water en zelfs brandhout. Deze commons dateren vaak al uit de 11e – 13e eeuw.
Tegenwoordig worden deze commons nieuw leven ingeblazen op andere gebieden zoals de thuiszorg (Buurtzorg) en kortgeleden door de Utrechtse studenten die in 3 weken een beademingsapparaat ontwikkelden en het concept beschikbaar stelden aan IC-afdelingen van ziekenhuizen in de hele wereld zonder een eigen verdienmodel. Dit ten behoeve van de mensen die behandeld worden wegens corona. Zo bekeken komt een oud idee weer tot nieuw leven in moderne vormen.
Durk Osinga
Sannes Geschiedenis van Het Bildt, blz. 241-242
Kingma Bitgum skiednis fan Bitgum en Bitgummole, blz. 67-69
R. Bregman De meeste mensen deugen, blz. 369- 380